یادداشت| عزم کابل برای عبور از چالش تحریم‌ها و توسعه اقتصادی با تمرکز بر «تاپی»

به گزارش خبرنگار خبرگزاری ایرنا؛ پس از آنکه هفته گذشته امیرخان متقی، سرپرست وزارت امور خارجه افغانستان در رأس هیئت عالی‌رتبه وزارتی به شهر هرات و سپس به «تورغندی» رفت تا ضمن بازدید از مراحل اجرایی پروژه «تاپی» با همتای ترکمن خود در هوای سرد و زیر بارش برف، گفتگوهای مفصلی داشته باشد، روز گذشته نیز یک مقام دیگر افغان از کابل به هرات رفت تا پیگیر زوایای دیگری از این کلان‌پروژه اقتصادی باشد.

 بنا بر اعلام وزارت معادن افغانستان، روز گذشته هیئتی از این وزارتخانه به سرپرستی انجینیر وحیدالله حلیمی مشاور ارشد مقام وزارت معادن و پترولیم و همراهی حافظ انجینیر ابوبکر امینی رئیس معادن بزرگ و هیئت همراه در هرات با همتای ترکمنستانی خود از روند اجرایی پروژه تاپی بازدید کرده است.

در گزارش این وزارت آمده است که حلیمی در این بازدید به مقامات استانی و ذی‌ربط پروژه تاپی در مورد ارائه اطلاعات دقیق آماری(نفوس و صنعت) استان هرات و چگونگی استفاده گاز پروژه و استان‌های همجوار تأکید نمود.

مشاور ارشد سرپرست وزارت معادن افغانستان در سخنان خود، مژده‌ای هم به شهروندان هرات داده و گفته است به زودی چند شبکه گازی مرتبط با پروژه تاپی در این شهر افتتاح خواهد شد.

تداوم سفر مقامات ارشد طالبان با تمرکز بر پروژه تاپی، که پیش‌تر با دو سفر امیرخان متقی به هرات و اکنون با سفر مشاور ارشد وزارت معادن دولت سرپرست همراه بوده است، بیانگر بازکردن حساب ویژه کابل بر این کلان‌پروژه انتقال انرژی از شمال به جنوب است.

تلاش کابل برای عبور از سد تحریم‌ها و گشایش اقتصادی

اواخر سنبله(۲۱ شهریور) امسال بود که نخست‌وزیر دولت سرپرست افغانستان و رئیس جمهور ترکمنستان در مراسم گشایش کار این پروژه کلان منطقه‌ای، آغاز کار عملی این پروژه و پروژه‌های کلان دیگر را در راستای نیرومند شدن اقتصاد دو کشور و بهبود روابط کشورهای منطقه مهم خواندند.

محمد حسن آخوند، ریاست الوزراء دولت سرپرست، افتتاح پروژه تاپی را آرزویی دیرینه دانسته و گفته بود: «از سال‌ها به این سو برای این روز انتظار کشیده شد. شاید مشکلات و چالش‌های زیادی فراراه مردم ترکمنستان و افغانستان آمده باشد تا اینکه این پروژه‌های بزرگ به اینجا رسیده که ما امروز آن را افتتاح کردیم».

رئیس جمهور ترکمنستان هم با بیان اینکه سطح روابط دو کشور به میزان قابل توجهی افزایش یافته است، اظهار داشته بود: «شروع کار این پروژه‌ها حسن همجواری کشورهای ما را نشان می‌دهد. این پروژه‌ها نه تنها برای مردم افغانستان و ترکمنستان، بلکه برای کشورهای منطقه نیز مفید است».

در همان مراسم ۲۱ سنبله، «تایی امانوف» رئیس اجرایی پروژه تاپی گفته بود، ترکمن‌ها بخش داخلی این پروژه را به اتمام رسانده و منتظر طرف افغان هستند، تا آنان نیز اقدام عملی را برای تداوم پروژه آغاز کنند.

امانوف گفته بود: «ما بسیار خوشحال هستیم که کار پروژه تاپی در ترکمنستان به پایان رسیده و در خاک افغانستان کار آن آغاز شده است. برای عملی شدن این پروژه، همکاری افغانستان نیاز است و باید در این عرصه همکاری کند».

اینکه ترکمنستان به عنوان مبدأ مسیر انتقال انرژی، کار لوله‌گذاری و نصب تجهیزات لازم برای انتقال گاز به ادامه مسیر را فراهم کرده است، بخشی از تلاش‌های «عشق‌آباد» برای رسیدن به اهدافی است که از راه‌اندازی «تاپی» آن را دنبال می‌کند؛ ترکمنستان از طریق تاپی، از انحصار مشتری گازی خود خارج می‌شود و با پیدا کردن مشتریان جدید از جمله هند و پاکستان می‌تواند محصول خود را با دست بازتری به فروش برساند!

در افغانستان، اما شرایط به گونه‌ای است که هم در حال و هم در آینده، «تاپی» امیدواری‌های بسیاری را برای پایان چند دهه نابسامانی در این کشور و توسعه اقتصادی آن به دنبال داشته باشد.

اجرای «تاپی» در خاک أفغانستان نیاز به ارتقاء زیرساخت‌های حمل‌ونقل و ارتباطی دارد، لذا این پروژه می‌تواند به بهبود جاده‌ها، پل‌ها و سایر زیرساخت‌های حیاتی در مناطق مختلف افغانستان منجر شود، که تحقق آن‌‌ها از سوی دیگر به تسهیل تجارت کمک کرده و افزایش دسترسی به خدمات اساسی برای ساکنان محلی را موجب خواهد شد.

«تاپی» اگر هیچ فایده دیگری هم برای افغان‌ها نداشته باشد، در همین سطح توسعه و ایجاد زیرساخت‌های حمل‌ونقل بازار کار بسیاری را برای اقتصاد خسته افغانستان فراهم خواهد ساخت، بماند اینکه قرار است بر اساس توافق میان کابل، عشق‌آباد، سهم افغانستان از ترانزیت گاز ترکمنستان ۴۰۰ میلیون دلار در سال باشد!

همچنین در ۱۰ سال اول بهره‌‌برداری پروژه، پانصد میلیون مترمکعب گاز، سهم ترانزیتی کابل خواهد بود که به ترتیب در ۱۰ سال دوم این رقم به یک میلیارد و در ۱۰ سال سوم به یک‌و‌نیم میلیارد متر مکعب گاز می‌رسد.

بر اساس جزئیات این توافقنامه مطالعاتی در جریان است که در دراز مدت بر علاوه تولید برق از گاز، انتقال گاز برای استفاده در منازل مسکونی در مرکز و ولایات نیز صورت بگیرد. این مزایا به معنای ایجاد هزاران شغل به شکل مستقیم و غیرمستقیم برای افغان‌ها خواهد بود که رشد اقتصادی و افزایش قدرت خرید و سطح رفاه آن‌ها را نیز به دنبال خواهد داشت.

اگر تنها و تنها بخشی از آنچه درباره مزایای تاپی گفته شد و گفته‌اند اجرایی شود، بی‌گمان روند مهاجرت نیز معکوس خواهد شد؛ امری که در وهله اول مورد استقبال کشورهای همسایه نیز قرار خواهد گرفت.

اضافه کنید اگر در کنار اجرای تاپی، افغانستان شاهد توسعه صنایع، توسعه شبکه ریلی و قرار گرفتن در میانه شبکه ریلی ترکمنستان، پاکستان و هند، تأمین بخشی از انرژی مورد نیاز صنایع از برق صادراتی ترکمنستان به پاکستان و... تحقق پیدا کند، برای حاکمیت کابل و شهروندان این کشور شرایط تا چه اندازه‌ای دگرگون خواهد شد.

دولت سرپرست افغانستان با درک این شرایط در تلاش است با تمرکز بر اجرایی شدن «تاپی» هم از مزایای کوتاه‌مدت و هم از فواید عمده درازمدت آن بهره‌مند شود؛ در کنار آورده‌های اقتصادی این پروژه برای افغانستان، از سوی دیگر و به لحاظ سیاسی کابل می‌کوشد بار تحریم‌ها را نیز به نحوی از خود دور نماید و با تبدیل شدن به دهلیز ترانزیتی انرژی در منطقه، از خوان پر دردسر آنچه توسط مقامات آمریکایی، «انزوا» خوانده شده است، با شریک‌ساختن همسایه‌های خود در مزایای تاپی، نیز به سلامت عبور کند. بر این اساس، از این پس منتظر شنیدن خبرهای بیشتری از تاپی در افغانستان خواهیم بود.

پایان پیام/