یادداشت| «واگه»؛ دل‌مشغولی کابل در روزهای پر تنش میان دهلی و اسلام‌آباد

به گزارش خبرنگار خبرگزاری ایرنا در کابل؛ با افزایش تنش میان هند و پاکستان پس از یک حمله تروریستی در کشمیر هند و اقدامات تحدیدی دو همسایه، اکنون گذرگاه‌های مرزی دو کشور به روی عبور و مرور بسته است؛ هر دو کشور دستور خروج اتباع کشور مقابل را داده و اقدام به ابطال روادیدهای صادر شده نموده‌اند.

روز گذشته(یکشنبه ۱۴ ثور/ اردیبهشت) نیز خبرگزاری‌ها اعلام کردند هر دو کشور، ورودی کشتی‌های کشور مقابل را به بندرهای خود ممنوع کرده‌اند؛ بر اساس این تصمیم، نه کشتی‌های پاکستانی حق ورود به بنادر هند را دارند و نه کشتی‌های هندی می‌توانند در بنادر پاکستان پهلو بگیرند.

اینکه اقدامات متقابل و تلافی‌جویانه دهلی و اسلام‌آباد قرار است تا کجا ادامه پیدا کند و چه تبعاتی را برای دو کشور به دنبال داشته باشد، به سیاستمداران‌شان بازمی‌گردد، اما در این میان، طرف سومی نیز در حال تأثیرپذیری از تنش میان دو کشور است؛ افغانستان!

تنش دهلی، اسلام‌آباد؛ دعوایی که دودش به چشم افغان‌‌ها می‌رود

افغانستان کشوری محصور در خشکی است و به آب‌های آزاد دسترسی ندارد؛ همین مسئله به شدت این کشور را وابسته به کشورهای همسایه‌اش برای داد و ستد و صادرات و واردات کرده است؛ افاغنستان برای صادرات محصولات خود به بازارهای جهانی، به‌ویژه هند که یکی از بزرگ‌ترین بازارهای مصرف‌کننده منطقه است، به مسیرهای ترانزیتی از طریق کشورهای همسایه وابسته است.

کمتر از یک هفته قبل، عبدالسلام جواد، سخنگوی وزارت صنعت و تجارت حکومت طالبان اظهار داشت در سال ۱۴۰۳ صادرات افغانستان به هند به عدد ۶۲۷ میلیون دلار رسیده است که نزدیک به ۷۵ فی‌صد تجارت بین دو کشور را تشکیل می‌دهد. بعد از حادثه تروریستی در «پالگهام» کشمیر تحت کنترل هند و به دنبال اعلام ممنوعیت ورود کالاها و کامیون‌های باربری و ترانزیت از مبدأ پاکستان به هند، اکنون نزدیک به ۱۵۰ محموله صادراتی افغانستان به بازارهای هند شامل انجیر خشک، زعفران، کشمش، زیره و بادام و... در بندر کراچی و مرز «واگه» سرگردان مانده است.

گذرگاه «واگه»؛ دغدغه این‌روزهای تاجران افغان

گذرگاه مرزی «واگه» در مرز بین هند و پاکستان، در نزدیکی شهرهای لاهور(پاکستان) و امریتسار(هند) واقع شده است. این گذرگاه به طور خاص در منطقه «واگه» در ایالت پنجاب پاکستان و آتاری در ایالت پنجاب هند قرار دارد و یکی از مهم‌ترین گذرگاه‌های مرزی بین این دو کشور است که برای تجارت و تردد مسافران استفاده می‌شود. این گذرگاه البته به دلیل مراسم روزانه پایین آوردن پرچم(Wagah Border Ceremony) که توسط نیروهای مرزی هند و پاکستان اجرا می‌شود، شهرت جهانی دارد و نمادی از روابط بین دو کشور است؛ این روزها اما این گذرگاه بسته شده و برای افغان‌‌ها نه برای مراسم پرچم، بلکه به دلیل بسته بودن بر ترانزیت کالاهای تجاری‌شان به یک دغدغه تبدیل شده است.

علاوه بر تاجران افغان که به شدت نگران وضعیت سلامتی بار و تجارت‌شان هستند، طرف هندی نیز به دلیل نرسیدن خشکبار افغان‌ها تا امروز شاهد افزایش ۲۰ درصدی قیمت محصولات در بازار بوده‌اند. با بسته شدن «واگه» که کوتاه‌ترین و کم‌هزینه‌ترین مسیر برای تجارت بین افغانستان و هند از طریق پاکستان است، در زنجیره تأمین کالا برای دو طرف اخلال به وجود آورده و چنان که مشکل مسدود بودن مسیر ترانزیت ادامه داشته باشد، قطعاً کسب و کارهای بیشتری در دو کشور آسیب خواهند دید.

«واگه» در واقع مسیر اصلی ترانزیت کالاهای أفغانستان است؛ کالاها از افغانستان از طریق گذرگاه‌های مرزی مانند تورخم یا چمن وارد پاکستان شده و سپس از طریق واگه به هند منتقل می‌شوند و به دلیل فاصله کوتاه‌تر و زیرساخت‌های نسبتاً مناسب، هزینه‌های حمل‌ونقل را برای صادرکنندگان افغان کاهش می‌دهد.

این گذرگاه همچنین امکان تحویل سریع‌تر کالاها به بازارهای هند را فراهم می‌کند، که برای محصولات کشاورزی فاسدشدنی مانند میوه خشک بسیار مهم است.
بسته شدن «واگه» در این روزها، و بسته ماندن احتمالی آن در روزها و یا هفته‌های آتی، خبری بسیار بد برای تاجران أفغان خواهد بد بود؛ توقف بار آن‌ها در بنادر پاکستان منجر به ضرر مالی برای‌شان شده و تا تصمیم‌گیری بالاجبار برای جایگزین کردن مسیر دیگر، یعنی انتقال کالا به «چابهار» آنان را در دو راهی امیدواری به گشایش «واگه» یا انتخاب مسیر گران‌تر قرار می‌دهد. به همین دلیل روز گذشته هیئت رهبری اتاق تجارت و سرمایه‌گذاری و شماری از بازرگانان افغان به‌منظور حل مشکلات ترانزیتی در پاکستان، به دیدار امیرخان متقی سرپرست وزارت خارجه رفتند و از دستگاه دیپلماسی خواستند برای رفع چالش‌های ترانزیتی که در پی اختلاف‌های سیاسی میان هند و پاکستان به‌ وجود آمده، با مقام‌های این دو کشور وارد گفتگو شوند.

امیرخان متقی نیز به بازرگانان و هیئت رهبری اتاق تجارت و سرمایه‌گذاری گفت که از مشکلات بازرگانان افغان آگاه است و همکاران وی در وزارت خارجه به ‌منظور حل مشکلات آنان دست به‌ کار شده‌اند.

پیش‌تر نیز مقامات کابل در واکنش به تنش ایجاد شده میان دهلی و اسلام‌آباد گفته بودند که هم‌زمان با هر دو کشور رابطه دارند و امیدوارند مشکل به وجود آمده به صورت مسالمت‌آمیز به پایان برسد؛ «واگه»، این روزها به دل‌مشغولی کابل در میان روزهای پر تنش میان دهلی و اسلام‌آباد بدل شده است و چه بسا مقامات کابل به دلیل محدودیت‌های دیگر اقتصادی که دارند بیش از هر طرف دیگری چشم انتظار حل سریع و مسالمت‌آمیز تنش میان هند و پاکستان باشند تا بازگشایی مسیر ترانزیت کالاهای افغانستان، اندک شریان‌های اقتصادی و دادوستد با دیگر کشورها همچنان شاهد پویایی و حرکت باشند.

پایان پیام/